Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o urlopie dodatkowym dla osoby niepełnosprawnej w kilku pytaniach i odpowiedziach.
Czy każdemu niepełnosprawnemu przysługuje dodatkowy urlop?
Nie. Prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje osobom, które posiadają umiarkowany bądź znaczny stopień niepełnosprawności. Nie przysługuje zatem on osobom z lekkim stopniem niepełnosprawności intelektualnej.
Wyjątkiem w udzielaniu dodatkowego urlopu wypoczynkowego dla pracowników niepełnosprawny
ch jest również sytuacja, w której pracownik uzyskuje prawo do wyższego wymiaru urlopu na podstawie odrębnych przepisów (taka sytuacja ma np. miejsce w przypadku sędziów sądów powszechnych, którym przysługuje 12 dni roboczych dodatkowego urlopu po 15 latach pracy. W takiej sytuacji, nawet jeśli sędzia posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, to nie przysługuje mu z tego tytułu dodatkowy urlop. Jeśli jednak sędzia ma dopiero 5 letni staż pracy, to jego wymiar dodatkowego urlopu związanego z funkcją wynosi 6 dni. Zatem dodatkowo ma prawo również do 4 dni urlopu dodatkowego dla niepełnosprawnych, które to 4 dni stanowią różnicę między przysługującym mu urlopem dodatkowym dla niepełnosprawnych a urlopem dodatkowym wynikającym z odrębnych przepisów – w tym przypadku wykonywanego zawodu).
Jaki jest wymiar dodatkowego urlopu dla osoby niepełnosprawnej?
Osobie niepełnosprawnej w stopniu umiarkowanym i znacznym przysługuje prawo do dodatkowych 10 dni urlopu wypoczynkowego.
Kiedy niepełnosprawny pracownik nabywa prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego?
Dodatkowy urlop wypoczynkowy nie przysługuje osobie niepełnosprawnej od razu. Musi minąć rok pracy od dnia uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności (kwalifikującego do uzyskania dodatkowych dni urlopu). Liczy się tu zatem data wydania orzeczenia o niepełnosprawności (a nie np. to, jak długo osoba jest niepełnosprawna). W praktyce mamy zatem do czynienia z dwiema sytuacjami – taką, w której najpierw osoba niepełnosprawna
uzyskuje orzeczenie a następnie otrzymuje pierwszą pracę (wtedy prawo do dodatkowego urlopu zyska po roku pracy) albo taką, w której osoba posiadająca już staż pracy wskutek choroby bądź wypadku otrzymuje orzeczenie o niepełnosprawności – wtedy prawo do dodatkowego urlopu uzyska już po roku od dnia wydania orzeczenia.
Czy rok pracy po uzyskaniu orzeczenia musi być ciągły?
Nie, pracownik musi jednak przepracować w sumie 365 dni. Jeśli zatem miały miejsce w zatrudnieniu przerwy, to należy je odliczyć od wymiaru roku stażu pracy (art. 114 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
W jakim wymiarze zyskuje się prawo do dodatkowego urlopu?
Zawsze w pełnym (przy założeniu pełnego etatu). Oznacza to, że jeśli rok pracy po uzyskaniu orzeczenia o niepełnosprawności mija np. 17 września, to w tym dniu pracownik zyskuje prawo do dodatkowych 10 dni urlopu do zrealizowania w bieżącym roku (a nie proporcjonalnie w stosunku do ilości pozostałych w danym miesiącu miesięcy). Podobnie jest w przypadku zmiany orzeczenia (np. z umiarkowanego na lekki) i utraty prawa do dodatkowego urlopu – mimo zmiany orzeczenia np. we wrześniu, pracownik w bieżącym roku zachowuje prawo do całości urlopu dodatkowego (traci ten przywilej dopiero w kolejnym roku).
Ile urlopu przysługuje osobie niepełnosprawnej zatrudnionej na niepełny etat?
Wymiar dodatkowego urlopu wypoczynkowego osoby niepełnosprawnej wylicza się proporcjonalnie do czasu pracy – czyli osobie zatrudnionej na pół etatu przysługuje połowa dodatkowego urlopu wypoczynkowego (5 dni) – oraz oczywiście pół urlopu wynikającego z Kodeksu Pracy (w zależności o stażu pracy 10 bądź 13 dni).
Czy obliczając wymiar urlopu dodatkowego oraz urlopu podstawowego dla osoby niepełnosprawnej zatrudnionej w niepełnym wymiarze godzin należy wyliczać proporcje z łącznego czy osobno liczonego wymiaru urlopu?
Choć przepisy tego nie precyzują, stosuje się tu metodę korzystniejszą dla pracownika. Przykładowo: jak policzyć urlop wypoczynkowy dla osoby zatrudnionej w wymiarze 2/3 etatu, której przysługuje 20 dni podstawowego urlopu wypoczynkowego? Czy osobno dla obu wymiarów (wtedy przysługiwałoby jej 14 dni urlopu podstawowego (13,2 dni zaokrąglone w górę) oraz 7 dni urlopu dodatkowego (6,6 dnia) – czyli w sumie 21 dni. Gdyby policzyć oba urlopy łącznie (30 dni) i z tego proporcjonalną wartość, pracownikowi przysługiwałoby 20 dni (19,8 dnia zaokrąglonego w górę). Jaką metodę zatem zastosować? Według stanowiska PIP (10.04.2015 r.) powinno stosować się metodę przychylną pracownikowi, czyli taką, która da mu większą ilość urlopu.
Do kiedy należy wykorzystać dodatkowy urlop wypoczynkowy?
Tak jak w przypadku podstawowego urlopu wypoczynkowego, należy wykorzystać go w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabywa do niego prawo, a jeśli to niemożliwe, to do 30 września kolejnego roku.
Wszystkie wątpliwości związane z dodatkowym urlopem wypoczynkowym dla osób niepełnosprawnych można rozwiać kontaktując się z PIP bądź PFRON.