10 błędów etykiety w pracy wobec osób niepełnosprawnych
24 lutego 2016Dobra atmosfera w firmie zatrudniającej osoby niepełnosprawne wymaga dobrej komunikacji między osobami pełno i niepełnosprawny
mi. Jakie błędy wobec osób niepełnosprawnych najczęściej popełniają ich sprawni koledzy?
1.Wyręczanie zamiast wspierania
Osoby niepełnosprawne niekiedy potrzebują pomocy przy wykonywaniu pewnych działań. Nie chcą jednak, by je we wszystkim wyręczać. Dopóki same nie poproszą o pomoc, narzucanie się z nią nie jest w dobrym tonie. Jeśli nie jesteś pewien – zapytaj, ale nie zaczynaj wykonywać działania za kolegę.
2. Zaskakiwanie pomocą
Szczególnie częste w przypadku osób niewidomych, do których najpierw osoba pełnosprawna podbiega z zaskoczenia (czym może ją wystraszyć) a następnie próbuje przeprowadzić osobę niewidomą w określone miejsce. Tymczasem osoby niewidome nie chcą być prowadzone lecz wspierać się na drugiej osobie. Takich przykładów w codziennym życiu osób niepełnosprawnych można znaleźć znacznie więcej.
3. Traktowanie niepełnosprawnych jak dzieci
Stereotypy na temat osób niepełnosprawnych to również myślenie o nich w kategoriach dzieci, które potrzebują opieki i pomocy. I owszem, w niektórych obszarach osoby niepełnosprawne potrzebują wsparcia, ale są to również osoby dorosłe, które nie chcą być traktowane jak dzieci. Próby pomagania przy każdej czynności a nawet – co się niestety zdarza – mówienie do osób niepełnosprawnych prostym, zdrobniałym językiem, który wykorzystujemy w stosunku do dzieci, to jedne z najpoważniejszych uchybień etykiety.
4. Błędy w zachowaniu wobec niepełnosprawnych – heurystyki zachowań
Bywa, że osoby pełnosprawne stosują pewne heurystyki zachowania, które w ich opinii mają pomóc w kontakcie z osobą niepełnosprawną. Standardowym przykładem jest wolne mówienie do osoby niedosłyszącej (trzeba mówić wyraźniej, głośniej, ale nie wolniej), czy krzyczenie do osoby niedowidzącej (zgodnie z założeniem, że ma bardziej wyczulony słuch).
5. Wykluczanie osób niepełnosprawnych z aktywności pozazawodowych
Częstym stereotypem na temat osób niepełnosprawnych jest założenie, że ze względu na swoją niepełnosprawność, są odludkami, które cały dzień spędzają kontemplacji swojego stanu. Tymczasem to takie same osoby jak pełnosprawni. Lubią się bawić, tańczyć, śpiewać itd. Często są duszami towarzystwa. Wykluczanie ich z imprez pracowniczych nie zbuduje dobrej atmosfery. Nie bój się zaproponować wyjścia na kręgle, do kina czy na imprezę swojemu niepełnosprawnemu koledze.
6. Unikanie tematu niepełnosprawności
„Jak nie będziemy o tym rozmawiać, to problem zniknie” – niestety – to tak nie działa. Dla wielu pełnosprawnych, niepełnosprawność to – w obawie przed gafą – temat tabu. Tymczasem dla osoby niepełnosprawnej jest to codzienność i można o niej rozmawiać tak, jak na każdy inny temat, stosując takie same granice intymności jak w przypadku każdego innego tematu osobistego. Nie ma jednoznacznej granicy o co wolno, a o co nie wolno pytać. To tak jak w życiu – jedna osoba bez większych oporów powie z pracy o tym jak poznała swojego narzeczonego, a druga strzeże prywatnych informacji. Osoby niepełnosprawne też są różne – niektóre chętnie rozmawiają o sobie, inne mniej.
7. Przekazywanie niepełnosprawnym najprostszych zadań
To pokłosie próby wyręczania osoby niepełnosprawnej. Zamiast traktować ją tak samo jak inne osoby, stosowana jest wobec niej „taryfa ulgowa” w postaci prostszych czynności i zadań. To błąd, który przede wszystkim uderza w niepełnosprawnego – nie dość, że czuje się on traktowany gorzej niż reszta zespołu, to jeszcze nie może się wykazać i blokuje się mu ścieżkę kariery.
8. Traktowanie niepełnosprawnego jako „niepełnoprawnego” pracownika
Mimo tego, że osoba niepełnosprawna
daje z siebie wszystko, traktuje się ją jako niepełnoprawnego pracownika. Wyraża się to nie tylko w typie otrzymywanych zadań czy pomijaniu takiej osoby w integracji, ale również założeniu, że osoba taka nie ma ambicji i planów zawodowych. Pamiętaj, że niepełnosprawny jest jednocześnie pełnoprawny!
9. Podejmowanie decyzji za osoby niepełnosprawne
„Posłodziłam ci herbatę, mam nadzieje, że lubisz?”, „Weźmiesz udział w tym projekcie prawda? Już cię zapisałam” – osoby pełnosprawne, mają tendencję do tego, by podejmować za niepełnosprawnych decyzje. Wiąże się to nieco z chęcią opieki a nieco z traktowaniem osób niepełnosprawnych jak dzieci. W pracy zawodowej jest to szczególne faux pas.
10. Brak szacunku do sprzętu rehabilitacyjnego
Dla osoby niepełnosprawnej, jej wózek, kule czy inny sprzęt rehabilitacyjny są elementem jej przestrzeni osobistej. Nie kładziemy zatem siatek na kolanach osoby niepełnosprawnej, nie bawimy się kulami czy protezą. To są osobiste sprzęty tej osoby – będące w pewnym sensie przedłużeniem ciała – czy chciałbyś by ktoś bawił się twoimi palcami u nóg?