Lęk przed niepełnosprawnością – jak oswoić z nim zdrowych pracowników?
15 lutego 2016W naszym kręgu kulturowym osoby niepełnosprawne są często chowane „pod kloszem” i – o ile nie mamy w rodzinie bądź sąsiedztwie osoby niepełnosprawnej – to zazwyczaj o tym, na czym polegają codzienne problemy osoby niewidomej bądź na wózku wiemy niewiele. Kiedy taka osoba ma przyjść do pracy w naszej firmie, pojawiają się pytania: Jak się zachować? Co będzie niestosowne? Co można a czego nie powinno się robić? Pod nimi, kryje się zazwyczaj lęk przed niepełnosprawnością. Jak oswoić z nim pracowników?
Dlaczego unikamy kontaktu z osobami niepełnosprawny
mi? Bo się boimy. A boimy się, bo takich osób nie znamy i nie wiemy jak się zachować w ich obecności. Najlepszą formą redukcji lęku jest zatem przebywanie z osobami niepełnosprawnymi. Kiedy jednak zatrudniamy w firmie pierwszą taką osobę, warto przygotować na to pracowników – by i im i nowo zatrudnionej osobie – nieco ułatwić życie. Jak zredukować lęk pracowników? Jest na to kilka sposobów:
Wyjaśnianie mitów związanych z niepełnosprawnością
W potocznym rozumieniu niepełnosprawności, wiele osób posiada nieprawdziwe przekonania na temat dysfunkcji fizycznych osób niepełnosprawnych. Myślimy, że osoby niewidome kompletnie nic nie widzą, a osoby jeżdżące na wózku są życiowo niezaradne. Takie mity warto w grupie pracowników zdiagnozować i obalić. Znacznie pomaga w tym po prostu spotkanie z osobą niepełnosprawną, na którym wyjaśnia ona osobom zdrowym charakter swojej niepełnosprawności. Takie spotkanie jest również szansą na wyjaśnienie wszelkich wątpliwości pracowników. Bohaterem spotkania niekoniecznie musi być przyszły pracownik firmy. Lepiej, jeśli jest to osoba z zewnątrz (dzięki temu pracownik nie musi „spowiadać” się współpracownikom z rzeczy, które być może chciałby zachować dla siebie).
Doświadczenie niepełnosprawności
Innym sposobem, który pozwala osobie zdrowej doświadczyć niepełnosprawności jest próba wczucia się w jej świat poprzez narzucenie sobie ograniczeń, jakich doświadczają osoby niepełnosprawne. Można to zrobić w trakcie warsztatów lub po prostu zachęcić pracowników do tego, by samodzielnie, w domu, poddali się takiemu eksperymentowi.
Pracownik z niepełnosprawnością intelektualną
Z badań przeprowadzonych przez Instytut SMG/KRC Millward Brown na zlecenie Fundacji ELIOS2010, 30% Polaków boi się osób z niepełnosprawnością intelektualną, a 38% wyklucza je ze swojego otoczenia. 40% Polaków wiąże niepełnosprawność z chorobą psychiczną. Niepełnosprawnych intelektualnie jest w Polsce milion. Wielu z nich z powodzeniem mogłoby pracować w wielu firmach czy zakładach produkcyjnych. Jak oswoić zdrowych pracowników z niepełnosprawnością intelektualną?
Wyjaśnienie charakteru niepełnosprawności
W odróżnieniu od niepełnosprawności fizycznej, którą mniej lub bardziej osoby zdrowe są w stanie sobie wyobrazić, doświadczenie tego, jak to jest być osobą o obniżonym poziomie rozwoju intelektualnego lub emocjonalno – intelektualnego jest trudne. Wymaga wysokiego poziomu empatii. Dlatego, by przygotować pracowników na przyjęcie osoby z obniżoną sprawnością intelektualną stosuje się prezentacje i warsztaty, które pokazują charakter niepełnosprawności i jej konsekwencje (np. ograniczenia jakim podlega osoba niepełnosprawna
, sposób funkcjonowania i rozumienia świata, sposób w jaki przetwarza informację). Przydatne jest wyjaśnienie na przykładach tego, co taka osoba jest w stanie przyjąć i przetworzyć, a co będzie dla niej niezrozumiałe.
Aby oswoić lęk pracowników zdrowych, warto również zadbać o odpowiednią komunikację – dobrym rozwiązaniem może być założenie skrzynki pytań i odpowiedzi. Bywa również, że wprowadzenie pierwszego pracownika z niepełnosprawnością do firmy wywołuje lęk związany z obawą o własne miejsce pracy (przekonanie na temat tego, ze pracownik z niepełnosprawnością jest „tańszy”) – warto zatem wyjaśnić pracownikom strategie zatrudniania oraz plany rozwojowe firmy po to, by nie traktowali osoby niepełnosprawnej, jako zagrożenia.