Zatrudnienie osoby z orzeczoną niepełnosprawnością wiąże się dla pracodawcy z wymiernymi korzyściami w postaci dofinansowania do wynagrodzenia. A co z pracodawcą, który związał się umową o pracę ze zdrowym pracownikiem, który w czasie pracy uległ wypadkowi, wskutek czego stał się niepełnosprawny
? Czy taki przedsiębiorca również ma prawo do dodatkowych ulg?
Dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, które stanowi pomoc publiczną w rozumieniu art. 107 TFUE, jest udzielane od dnia 1 stycznia 2015 r.( zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) nr 651/2014 uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. U. UE L187/1). Zgodnie z nim, każdy pracodawca który:
- prowadzi zakład pracy chronionej
- zatrudnia min 25 pracowników i osiąga wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawny
Osoby niepełnosprawne na polskim rynku pracy W 2011 roku w Polsce żyło 4,7 mln osób niepełnosprawnych. Stopa bezrobocia wśród nich wynosiła 19,2%ch na poziomie 6% - zatrudnia w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników
może starać się o dofinansowanie do wynagrodzenia osoby zatrudnionej. Istnieje tu jednak wymóg istnienia tzw. efektu zachęty. Polega on na tym, że dofinansowanie przysługuje wtedy, kiedy u danego przedsiębiorcy wzrósł poziom zatrudnienia netto w stosunku do okresu przed zatrudnieniem pracownika niepełnosprawnego. Jest to zapis, który przede wszystkim ma na celu ochronę sytuacji, w której pracodawca zwalnia pracownika zdrowego po to, by w jego miejsce zatrudnić niepełnosprawnego (choć jeśli rozwiązanie umowy z pracownikiem nastąpi na mocy porozumienia stron, to na nowego pracownika niepełnosprawnego, dofinansowanie będzie już przysługiwać).
W związku z koniecznością istnienia efektu zachęty, pojawiło się zatem pytanie, czy w sytuacji, w której przedsiębiorca zatrudnia osobę zdrową, która w trakcie bycia zatrudnionym staje się niepełnosprawna (np. na skutek wypadku), również przysługuje dofinansowanie czy też nie. Z jednej strony przecież, pracodawca zdecydował się na tą osobę mimo braku dodatkowej pomocy na jej wynagrodzenie. Z drugiej – gdyby od razu zatrudnił osobę niepełnosprawną, miałby niższe koszty.
W przypadku zatrudniania osób pełnosprawnych, które w trakcie trwania stosunku pracy stały się niepełnosprawne, stan prawny nie jest niestety do końca jasny. Według PFRON, nie można w takiej sytuacji wykazać efektu zachęty, zatem dofinansowanie się pracodawcy nie powinno należeć. Z drugiej strony, zdanie UOKiK jest odmienne – w opinii z dnia 21 kwietnia 2015 roku, UOKiK w odpowiedzi na pismo POPON (POPON/114/2015), że „w przypadku przyjęcia do pracy osoby pełnosprawnej, która w czasie trwania zatrudnienia trzymała orzeczenie o niepełnosprawności, efekt zachęty został osiągnięty” ( DDO-52-170(2)/15/RR).
To stanowisko UOKiK jest o tyle ważne, że oznacza to, iż pracodawcy już od 2009 roku mogli występować o dofinansowanie związane z zatrudnianiem pracowników którzy w trakcie trwania stosunku pracy otrzymali orzeczenie o niepełnosprawności Obecnie, – jak POPON napisał na swojej stronie internetowej – w przygotowaniu są kolejne pytania do UOKiK, BON i PFRON konieczne do ustalenia sposobu liczenia efektu zachęty według nowych zasad.